Pieker jij wel eens? Over een discussie op je werk, een afspraak bij de dokter, zorgen over je kind, een tentamen voor een opleiding of cursus. Met piekeren is op zich niets mis. Het wordt pas vervelend wanneer het piekeren niet meer te stoppen is. Heb jij ook behoefte aan meer rust in je hoofd? Dit artikel gaat over het verschil tussen denken en piekeren en bruikbare tips voor een rustiger hoofd.  

Piekeren of denken?

Er zijn best wel wat overeenkomsten tussen denken en piekeren:

• Beide spelen zich af in je hoofd

• Bij beide spelen gedachten de hoofdrol

• Beide ontstaan vanuit een probleem of vanuit de behoefte tot het vormen van een mening

• De intentie van beide is om te komen tot een oplossing

Wat is denken nu eigenlijk? Wat doe je als je piekert? En wat gebeurt er nu eigenlijk als je denkt dat je ‘te veel denkt’? Begrijp jij het nog? Wellicht heb je er wat aan als je de verschillen kent.

 Denken

• Is productief proces, er ontstaan ideeën, leidt tot een oplossing voor een probleem;

• Er zit samenhang en logica in, gaat in stapjes die je ook kunt terughalen en is systematisch;

• Vertraagt, zorgt voor stilstaan en een idee van meerdere kanten bekijken. Het zorgt voor kalmte;

• Ontstaat vanuit het hier en nu, aandacht en focus voor het moment;

• Is bewust, je redeneert, argumenteert en weegt voor- en nadelen tegen elkaar af.

Piekeren

• Produceert associaties, zorgen en/of stress, leidt niet tot een oplossing voor het probleem;

• Is ongestructureerd, van de hak op de tak. Om die reden ook wel de monkeymind genoemd;

• Versnelt, je komt van A naar B via K, D, Z en O;

• Ontstaat vanuit heden, verleden én toekomst, allemaal door elkaar;

• Is (deels) onbewust. Je weet vaak niet meer wat je kort daarvoor dacht en ideeën vallen plots binnen: ‘hoe kom ik hier nu weer op?’

• Herhaalt zich steeds, het is alsof de plaat blijft hangen terwijl je er geen invloed op lijkt te hebben;

• Kost veel tijd en energie.

Monkeymind

In de oosterse filosofie bestaat een term voor het vele piekeren en het gevoel dat je gedachten alle kanten opgaan, monkeymind. Je monkeymind is de eindeloze stroom aan gedachten in je hoofd. In je hoofd spring je onbewust van de ene gedachte naar de andere, van emotie naar emotie, zoals een aap in een boom. Je start met één gedachte en voor je het weet ben je drie uur verder.

Wat zegt de wetenschap?

Hersenwetenschappers hebben recentelijk ontdekt hoe een monkeymind eruit ziet in het brein. Een monkeymind is een netwerk van onderling verbonden hersendelen dat tijdens focus inactief is, maar overactief tijdens afdwaalmomenten. Op dat moment staat het zogenaamde ‘default network’ aan. Dit netwerk is continu actief, op zoek naar taken en problemen om op te lossen. En net als je de oplossingen hebt dient de volgende gedachte zich alweer aan. Herkenbaar?

De nadelen van een monkeymind

• Je mist veel dingen in het dagelijkse leven. Door veel af te dwalen mis je die dingen die het alledaagse leven interessant en waardevol maken.
• Je mist prettige ervaringen. De kus van je geliefde terwijl jij met je hoofd bij het werk bent. De knuffel van je kind terwijl jij een to do lijst aan het afgaan bent. De warme nazomerzon terwijl jij piekert over je werk.
• Je mist veel onprettige ervaringen. Dit lijkt in eerste instantie prettig. Maar om op een constructieve wijze om te gaan met onprettige ervaringen en pijnlijke emoties is het van groot belang ze bewust mee te maken.

Al met al heeft de ‘monkeymind’ dus negatieve aspecten. Al zijn er ook positieve kanten te ontdekken.

De voordelen van een monkeymind

Onbewust fantaseren en associëren is toch nuttig?

Zeker. Nuttig én noodzakelijk voor het onbewuste, creatieve brein. Op momenten dat je bewuste, denkende brein even pauze neemt, gaat je onbewuste brein aan het werk. Daarom heb je altijd van die goede ideeën onder de douche of tijdens het wandelen of autorijden. Je onbewuste brein kan de boel mooi aan elkaar koppelen en komt met de mooiste oplossingen. Uit het raam staren, dagdromen, vervelen, associëren, fantaseren: je hebt het nodig als je nieuwe dingen wilt bedenken of iets wilt creëren. We moeten het alleen geen ‘denken’ noemen.

Bewuste keuzes maken

Het heeft veel voordelen je aandacht te trainen. Op deze manier kies je zelf meer bewust voor het richten van je aandacht of het zoeken van afleiding. Hoe je dit doet? Dat lees je in artikel op pagina 8.

Wil je weten waar jij staat op het gebied van piekeren?

Maak dan de gratis piekertest op onze website.

Meer weten?

Neem dan contact op met ons of plan direct een gratis intakegesprek.